EKRAN KARTLARI ÖZELLİKLERİ

SON TEKNOLOJİ EKRAN KARTLARI Pc mimarisi yaklaşık 20 yıldır ortalıkta 3B veya 2B hızlandırıcı ekran kartlarını hayatımıza girmeye başlaması 1990’lı yılların ortalarını buldu. Kolay değiştirilmesi için bu kartlar genellikle kasanın içinde bulunan anakart yuvalarından birine eklenen bir kart şeklinde tasarlanır. Yeni ekran kartları pek çok akıl karıştırıcı özellik sunabiliyorlar ve bu özelliklere her ay bir yenisi ekleniyor. Eğer ekran kartlarına yeni ilgi duyuyorsa insan ve bir süre ara verildiyse bu ilgiye, karşımıza çıkan yeni teknolojilerin karmaşıklığı korkutucu olabilir. Günümüzde pek çok ekran kartları birden fazla çıkış sağlayarak birden fazla ekranı aynı anda kullanmamıza yardımcı oluyor. Ekran çıkışlarının hem sayısal hem de analog olarak birkaç çeşidi vardır. Son zamanlarda sayısal çıkışlar yaygın hale geldi. Bilgisayarlar birler ve sıfırlarla ikilik sisteme göre çalışan aletlerdir. Bu yüzden sayısal çıkışlı ekran kartlarının doğal halidir. Modern ekranlar uzunca bir süredir ortalıkta bulunan CRT ekran teknolojisi üzerine yapılan geliştirmeler sonucunda ortaya çıktı. EKRAN KARTLARI TEKNOLOJİLERİ • Ekran Kartlarının Temel Bileşenleri • Çıkışlar • Arayüzler • Soğutma aygıtları • Grafik işlemcisi • Grafik belleği TEMEL GRAFİK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ Aynı filmlerde ve televizyonlarda olduğu gibi bilgisayarın ekranıda hareketi gösterebilmek için size birbirinden farklı resimleri ard arda gösterir. Ekranın tazeleme hızı grafik kartının tazeleme hızını gösterir. 75 Hz tazeleme hızı ekrandaki resmin saniyede 75 kere yenilendiği anlamına gelir. Oyunlarda bu hız ekranın hızından fazlaysa sorunlar oluşur. Örnek olarak bilgisayarın hızı saniyede 100 kere işleyecek kadar güçlü ancak 75 Hz tazeleme sınırına sahipse ve oyunda bu değerler yüksekse bu bilgisayar ekranında hesaplanan kareler yarım olarak ekrana yansır ve rahatsız edici yırtılmalara (tearing) veya kusurlara (artifact) neden olur. Çözüm olarak V-sync (dikey eş zamanlama – vertical synchronization) özelliği kullanılabilir. Bu özellik etkin hale getirildiğinde bilgisayarın işlediği kare sayısı ekranın tazeleme hızına tam denk gelecek şekilde hesaplanır. HDR Işıklandırma & OpenEXR HDR HDR, "High Dynamic Range" (Yüksek Dinamik Aralık) teriminin kısaltılmışıdır HDR ışıklandırma desteği olan bir bilgisayar oyunu olmayana göre çok daha gerçekçi resimler sunar Ancak bütün ekran kartlarının HDR desteği yoktur DirectX 9 uyumlu ekran kartı işlemcilerinden önce, ekran kartları özellikle ışıklandırmaları doğru hesaplamak konusunda çok sınırlı yeteneklere sahiptiler Bu zamana kadar bütün ışıklandırmalar 8 bit (veya 256) tam sayı seviyesine kadar hesaplanıyordu DirectX 9 sınıfı işlemcilerin gelmesinden sonra ekran kartları daha uzun aralıklarda doğru ışıklandırma hesaplamaları yapabilmeye başladılar, 24 bit veya 16 7 milyon 16 7 Milyon farklı parlaklık seviyesi ve DirectX 9/Tarayıcı Modeli 2 0 uyumlu ekran kartlarının sunduğu yüksek hesaplama gücü sayesinde HDR ışıklandırma bilgisayar oyunlarında kullanılabilir hale geldi HDR ışıklandırma anlatmak için biraz karışık bir kavram Ancak basitçe anlatmaya çalışırsak HDR ışıklandırma zıtlığı (contrast) arttırmaya yarıyor (koyular daha koyu açıklar daha açık) Ayrıca koyu ve parlak alanlarda bulunan ışıklandırma verisini de daha zengin hale getiriyor HDR özelliğini destekleyen bir oyun, bu özelliği sunmayan bir oyuna göre çok daha gerçekçi ve derin sahneler gösterebiliyor Hatta Noktacık Tarayıcı 3 0 (Pixel Shader 3 0) tanımlamalarına uyan grafik işlemcileri daha da fazla ışıklandırma derinliği sunabiliyor (32 bit) ve ayrıca kayar nokta nokta doğruluğu karışımı da sağlayabiliyor Bunun anlamı şu bütün Tarayıcı Modeli 3 0 ekran kartları film endüstrisi için geliştirilen ve "OpenEXR" olarak adlandırılan özel bir tür HDR özelliğini destekliyorlar Sadece HDR'nin OpenEXR kipini destekleyen bazı oyunlar, Tarayıcı Modeli 2 0'da bulunan HDR desteğini sunmuyorlar Ancak OpenEXR olmayan HDR desteği sunan oyunlar her hangi bir DirectX 9 grafik işlemcisiyle çalışabilirler Örneğin, Oblivion, OpenEXR HDR desteği sunar ve bu özelliğini sadece Tarayıcı Modeli 3 0 destekleyen yeni ekran kartlarında gösterir - Nvidia GeForce 6800 veya ATI Radeon X1800 gibi Half Life 2 motoruna sahip Counter Strike: Source ve Half Life 2: Aftermath gibi oyunlar ise daha eski DirectX 9 Noktacık Tarayıcı 2 0 destekli ekran kartlarında (GeForce 5 serisi veya ATI Radeon 9500 gibi) HDR desteğini açabilirler Son olarak şunu belirmekte fayda var, HDR'nin her çeşidi ciddi miktarda hesaplama gücü gerektirir ve en güçlü son teknoloji ürünü ekran kartlarını bile dize getirebilir Eğer yeni oyunları HDR-etkin olarak oynamak istiyorsanız pahalı bir ekran kartınızın olması şarttır